«رها کردن زباله در طبيعت، بي‌توجهي شما را به محيط زيست مي‌رساند و مانند آن است که شما زباله‌هاي خود را زير کابينت يا زير فرش مخفي کرده‌ايد.»
محمد منظرنژاد ـ فعال حوزه‌ي گردشگري و راهنماي اكوتوريسم ـ توصيه‌هايي را براي سفر در تعطيلات نوروزي ارائه كرده و از مسافران طبيعت و سايت‌هاي تاريخي خواسته است، با قضاوت رفتارهاي خود در سفر، از آثار طبيعي و تاريخي بيشتر محافظت كنند.
او در اين مطلب آورده است: با توجه به سفرهاي سال‌هاي اخير در ايران و تجربه‌هاي به‌دست آمده، از تمام گردشگران خواهشمندم که خود را قاضي کنند و در عملکرد و رفتار گردشگري خود قضاوت کنند و از هيچ سازماني در نوع رفتار گردشگري خود گله‌مند نباشند و بدانند که اين وظيفه‌ي همگي ماست و به نوع شخصيت و رفتار شخصي ما بستگي دارد و طبيعت نبايد تاوان کم‌کاري ارگان‌ها يا ضعف رفتار شخصي گردشگر را بدهد. لذا خواهشمندم در رفتار خود دقت و به نکات زير توجه کنيم:
1ـ آيا تا به حال به زباله‌هاي شخصي خود فکر کرده‌ايد و براي کاهش توليد زباله برآمده‌ايد؟ سعي کنيد در سفرهاي خود از ظرف‌هاي شخصي استفاده كنيد و از ظرف‌هاي يک‌بار مصرف استفاده نکنيد. همچنين از مواد، وسايل و مواد غذايي استفاده کنيد که کمترين زباله را توليد کند.
2ـ تا جاي ممکن زباله‌هاي خود را تا شهر و به نزديکترين سطل زباله حمل کنيد. اين‌که بعضي از افراد، سازمان‌ها را مقصر مي‌دانند و از نبود سطل زباله گله مي‌كنند، هيچ‌گونه ارتباطي به نوع رفتار شخصي ما ندارد، زيرا مي‌توانيم با کمترين هزينه (همراه داشتن کيسه‌ي زباله) زباله‌هاي خود را جمع‌آوري کنيم و به نزديکترين سطل زباله در مسير برسانيم و بدانيم رها کردن زباله در طبيعت، بي‌توجهي شما را به محيط زيست مي‌رساند و مانند آن است که شما زباله‌ي خود را در زير کابينت يا به زير فرش مخفي کرده‌ايد. با انباشت زباله‌ها اثرات مخرب زيست‌محيطي پديدار مي‌شود و اين به معني آن است که محيط زيست مانند خانه‌ي ماست.
3ـ زباله‌هاي تر خود را با فکر برگشت‌پذير بودن به طبيعت و قابل بازيافت بودن آن، در طبيعت رها نکنيد، چون جلوه‌ي طبيعت و آن تصوير زيبا از بين مي‌رود. لذا خواهشمنديم که چهره‌ي زيباي طبيعت را برهم نزنيم و بگذاريم که همه‌ي گردشگران با نگاه به اين طبيعت زيبا، به مسؤوليت‌پذير بودن بيشتر اهميت بدهند.
4ـ سعي کنيد همان‌گونه که به طبيعت وارد مي‌شويد به همان‌صورت طبيعت را ترک کنيد، به آن معني که افراد بعدي فکر کنند، کسي به آنجا راه نيافته است.
5ـ در صورتي که زباله‌اي در طبيعت مي‌بينيد، خود را مسؤول بدانيد و آن را برداريد و در کيسه‌ي زباله قرار دهيد. شايد اين حرکت شما در فردي يا افرادي که در مسير هستند فرهنگ‌سازي كند و سبب حرکت دسته‌جمعي براي پاکيزگي محيط زيست شود.
6ـ در طبيعت از صداي طبيعت (صداي پرندگان و جانوران، رودخانه و برگ‌ها) لذت ببريد و از سر و صدا و بلند کردن صداي موزيک بپرهيزيد، چراکه پايداري و زندگي حيات وحش را مختل مي‌کند و سبب مهاجرت حيات وحش منطقه مي‌شود.
7ـ خواهشمنديم خاطرات خود را با برداشتن عکس از جاذبه‌ها به ثبت برسانيد و از برداشت هرگونه نمونه‌ي جانوري و گياهي و زمين‌شناختي، رسوبات و فسيل‌هاي دريايي بپرهيزيد، چراکه برداشت هر تکه از آن، چرخه‌ي اکوسيستم را برهم مي‌زند.
در سال‌هاي اخير شاهد برداشت ماسه‌هاي نقره‌يي از جزيره‌ي «هنگام» بوديم و بايد گفت، هم‌اکنون در آن ساحل، ديگر ماسه نقره‌يي وجود ندارد و گردشگران بدون مسؤوليت‌پذيري، ماسه‌ها را برداشت کرده و با خود برده‌اند و پس از انجام خريد خود و با توجه به سنگيني ماسه‌ها، آن‌ها را در هتل يا خيابان رها کرده‌اند. تصور اين حرکت از ابتدا تا انتها و قضاوت با خود شما.
در صورتي که با افرادي مواجه مي‌شويد که از عناصر طبيعت براي درآمدزايي استفاده مي‌کنند، آن‌ها را با خريد خود حمايت نکنيد. در سال‌هاي اخير مشاهده کرديم تعدادي از افراد به فروش شاخ گوزن و قوچ و ... مي‌پردازند و تعدادي نيز مرجان‌ها را مي‌فروشند. بايد گفت اين کار به زندگي حيات وحش لطمه وارد مي‌کند. با کندن يک تکه مرجان تمام اکوسيستم ساختاري مرجان و نيز چرخه‌ي زندگي ماهي‌ها به خطر مي‌افتد. زماني خواهد ديد كه جانداران براي تأمين عناصر مورد نياز بدن‌شان از شاخ‌هاي حيوانات رها شدن در طبيعت، تغذيه مي‌کنند.
8ـ در رفت‌وآمدهاي خود به طبيعت سعي كنيد از مسيرهايي تردد کنيد که کمترين خسارت و کمترين فرسايش را به طبيعت بزند. در سال‌هاي اخير با توجه به وجود مسيرهاي معين (مشخص شدن زون حساس و زون‌هاي گردشگري) گردشگراني را شاهد بوديم که از هر گوشه و کناري خود را به جايي مي‌رساندند که نتيجه‌ي آن تخريب بود. براي مثال، بالا رفتن از رسوبات تشکيل‌شده از دوران‌هاي بسيار قديم در دره‌ي ستاره‌ها و در نهايت تخريب يا بالا رفتن از آثار فرهنگي بسيار قديمي و مهم مانند چغازنبيل.
9ـ براي سفر و برنامه‌ي خود مسؤوليت‌پذير باشيد و کمي درباره‌ي منطقه‌ي مورد هدف مطالعه كنيد و با آداب و رسوم و فرهنگ افراد منطقه آشنا شويد. هر منطقه از ايران داراي يک فرهنگ خاص و اعتقادات خاصي است. بنابراين بايد به اعتقادات و فرهنگ مردم بومي منطقه‌ي هدف گردشگري احترام بگذاريد.
10ـ با محيط بانان در مناطق چهارگانه‌ي محيط زيست و مسؤولان گردشگري در سايت‌هاي مورد هدف همکاري كنيد.
11ـ در مسيرهايي که با عشاير و خانواده‌هاي کوچنده (عشاير) مواجه مي‌شويد، بدون هماهنگي به چادرهاي آن‌ها وارد نشويد و عکاسي نکنيد، چراکه چادرهاي آن‌ها مانند خانه‌هاي ماست. آيا ما دوست داريم افرادي ناشناس به خانه‌ي ما وارد شوند و از ما عکاسي کنند. لذا بايد با سرپرست آن‌ها آشنا شويد و در صورت تمايل از سوي آن‌ها، عکاسي كنيد.
براي رسيدن به اهداف زيست‌محيطي پيشنهاد مي‌کنم، علاوه بر داشتن احساس مسؤوليت، ابزارهايي مانند کيسه‌ي زباله، دوربين چشمي و عکاسي براي تماشاي طبيعت و ثبت خاطرات، کتاب راهنما، نقشه‌ي منطقه و لباس مناسب و همرنگ با طبيعت همراه داشته باشيد.
طبيعت در سفر ميزبان شماست، سعي کنيم به‌عنوان گردشگر براي ميزبان، مهمان خوبي باشيم و به حقوق ميزبان احترام بگذاريم. به ياد داشته باشيم، بهترين عبادت براي پروردگار، استفاده صحيح از نعمت‌هاست. با مسؤوليت‌پذيري و احساس مسؤوليت مي‌توان از طبيعت بهتر استفاده كرد.
